De rol van exoten in voedselbossen werd besproken tijdens de kennisbijeenkomst exoten.

Onlangs was er een kennisbijeenkomst exoten, waar Bart Nyssen ook een bijdrage leverde, vanuit de visie van LIFE Resilias. Hieronder een samenvatting van de bijeenkomst en de mogelijkheid om de uitleg en presentaties terug te kijken. 

“Nagenoeg alles wat we eten is exoot” vertelt Wouter van Eck (initiatiefnemer voedselbos Ketelbroek en betrokken bij de Green Deal Voedselbossen). “Als je kijkt naar een afbeelding van ‘onze’ schijf van vijf dan zie je: thee uit China, aardappelen uit Peru, brood gemaakt van tarwe of rogge of gerst: Aziatische planten, bonen uit Zuid-Amerika, volkoren pasta uit Azië, appel uit Kazachstan, paprika en tomaat uit Mexico en zonnebloemolie uit Noord-Amerika.” Toch is er discussie over gebruik van exoten in voedselbossen.

“Vaak is het onnodige paniek. De meeste exoten kun je probleemloos aanplanten. Er zijn maar een paar exoten daadwerkelijk invasief. Vanuit de Green Deal Voedselbossen zeggen we wel dat je enkele soorten op sommige plekken beter niet kan planten, omdat die specifieke soorten op die specifieke plekken zich invasief kunnen gedragen. Dat is bijvoorbeeld de rimpelroos in duingebieden en de appelbes in laagveengebieden. Hoewel die gewoon te koop zijn in tuincentra en hoewel gemeentes die soorten aanplanten in plantsoenen. Toch kiezen wij ervoor om die soorten op die plekken af te raden.”

Dat er uitheemse (eetbare) soorten in voedselbossen worden geplant is eigenlijk heel logisch. Wouter van Eck: “Een voedselbos is een landbouwmethode. We willen daarvan voldoende kunnen oogsten. Dan is het zaak om een grote diversiteit aan soorten met verschillende kwaliteiten te hebben. Deels is het ook omdat we robuustere soorten nodig hebben voor huidige en toekomstige veranderingen van het klimaat. Dat populaties van inheemse vogels, insecten en zoogdieren ook volop profiteren van de rijkdom het ‘multiculturele voedselbossysteem’ is mooi om te zien ”

Bart Nyssen (vanuit Bosgroep Zuid Nederland betrokken bij het project Resilias) vertelt dat soorten die aanleg hebben tot invasief gedrag dit vooral doen wanneer de omgeving verstoord is. Als er afgravingen geweest zijn, open plekken gemaakt, of andere veranderingen in hoeveelheid licht, water, of voedingstoffen, dan kunnen sommige plantensoorten zich invasief gaan gedragen. “In een stabiel ecosysteem wordt optimaal gebruik gemaakt van licht, vocht en voeding. Als van een van die factoren meer toeneemt dan het ecosysteem kan verwerken ontstaat er ruimte. Die wordt opgevuld door pioniers. Als die plant een uitheemse soort is noemen we het een ‘ invasieve exoot’, als het een inheemse soort is noemen we het een pioniersplant.” Het pioniersgedrag van die soort – doordat er een verstoring of verandering optrad – kan wel degelijk overlast veroorzaken. Zij het omdat het verstoorde ecosysteem, bijvoorbeeld een licht bos, gewenst is dan wel omdat andere soorten meer gewenst zijn, bijvoorbeeld meerdere soorten in de kruidlaag in plaats van alleen brandnetel".