Als je een ecosysteem zo beheert dat het veerkrachtig genoeg is, kan het zelf dominantie van een invasieve exoot voorkomen
De keuze van LIFE Resilias om de veerkracht van ecosystemen te versterken in plaats van invasieve exoten te bestrijden, is gebaseerd op de wetenschap dat bestrijden tijdrovend is, heel veel geld kost en op de lange termijn vaak geen oplossing blijkt te zijn. Wijdverspreide exoten volledig wegkrijgen is nagenoeg niet haalbaar, zeker niet zonder ook het ecosysteem zelf aan te pakken. Het is daarom effectiever om te kijken hoe je bos en natuur dusdanig kunt beheren, zodat het ecosysteem sterk genoeg is om bedreiging van een exoot voor de inheemse flora en fauna te voorkomen. De ecosysteemaanpak.
Een ecosysteemaanpak is breed inzetbaar
De exoot krijgt daarmee als het ware een plek in het ecosysteem, maar zonder dat hij forse schade toebrengt aan het systeem en de biodiversiteit. Een relatief nieuwe benadering in het werkveld, gebaseerd op de gedachte dat bestrijden doorgaans niet loont en beheren wel: de ecosysteemaanpak. We werken in dit project met vier voorbeeldexoten, maar de aanpak is in principe toe te passen in vele ecosystemen die bedreigd worden door een invasieve exoot.
Op zoek naar de zwakke plek van de exoot en het ecosysteem
In de wetenschap heet de ecosysteemaanpak ‘Ecosystem Resilience Approach (ERA)’. Door op zoek te gaan naar de zwakke plekken van de exoot en het ecosysteem, kan je hierop inspelen en het ecosysteem zodanig versterken, dat deze er zelf voor zorgt dat de exoot niet kan domineren. Bijvoorbeeld door inheemse soorten in te brengen die de concurrentie met de exoot aan kunnen gaan, omdat ze iets wegnemen wat de exoot nodig heeft om succesvol te zijn. Bijvoorbeeld voldoende licht om snel te kunnen groeien en verspreiden.
Natuurlijke aanpak
Deze aanpak is niet alleen effectiever, maar ook natuurlijker. Er is immers geen gif nodig en ook de inzet van machines en menskracht is op termijn tot een minimum te beperken. We helpen de natuur simpelweg op gang en dat maakt de ecosystemen diverser en veerkrachtiger. Daardoor zijn ze sterk genoeg om zich staande te houden, ondanks de aanwezigheid van invasieve exoten. De verhoogde veerkracht verkleint ook de kans dat ecosystemen in de problemen komen door nieuwe invasieve soorten.
De ecosysteemaanpak versus traditioneel regulier beheer; in plaats van een explosieve groei ten koste van de inheemse soorten bij regulier beheer (links) zie je bij de ecosysteemaanpak een moment waarop de dominantie doorbroken wordt en er balans ontstaat (rechts). Een zogenoemde ‘ecologische wapenwedloop’. De invasieve exoot neemt af, de inheemse soorten nemen toe (Figuur: Janneke van de Loop)
Als je een ecosysteem zo beheert dat het veerkrachtig genoeg is, kan het zelf dominantie van een invasieve exoot voorkomen
De keuze van LIFE Resilias om de veerkracht van ecosystemen te versterken in plaats van invasieve exoten te bestrijden, is gebaseerd op de wetenschap dat bestrijden tijdrovend is, heel veel geld kost en op de lange termijn vaak geen oplossing blijkt te zijn. Wijdverspreide exoten volledig wegkrijgen is nagenoeg niet haalbaar, zeker niet zonder ook het ecosysteem zelf aan te pakken. Het is daarom effectiever om te kijken hoe je bos en natuur dusdanig kunt beheren, zodat het ecosysteem sterk genoeg is om bedreiging van een exoot voor de inheemse flora en fauna te voorkomen. De ecosysteemaanpak.
Een ecosysteemaanpak is breed inzetbaar
De exoot krijgt daarmee als het ware een plek in het ecosysteem, maar zonder dat hij forse schade toebrengt aan het systeem en de biodiversiteit. Een relatief nieuwe benadering in het werkveld, gebaseerd op de gedachte dat bestrijden doorgaans niet loont en beheren wel: de ecosysteemaanpak. We werken in dit project met vier voorbeeldexoten, maar de aanpak is in principe toe te passen in vele ecosystemen die bedreigd worden door een invasieve exoot.
Op zoek naar de zwakke plek van de exoot en het ecosysteem
In de wetenschap heet de ecosysteemaanpak ‘Ecosystem Resilience Approach (ERA)’. Door op zoek te gaan naar de zwakke plekken van de exoot en het ecosysteem, kan je hierop inspelen en het ecosysteem zodanig versterken, dat deze er zelf voor zorgt dat de exoot niet kan domineren. Bijvoorbeeld door inheemse soorten in te brengen die de concurrentie met de exoot aan kunnen gaan, omdat ze iets wegnemen wat de exoot nodig heeft om succesvol te zijn. Bijvoorbeeld voldoende licht om snel te kunnen groeien en verspreiden.
Natuurlijke aanpak
Deze aanpak is niet alleen effectiever, maar ook natuurlijker. Er is immers geen gif nodig en ook de inzet van machines en menskracht is op termijn tot een minimum te beperken. We helpen de natuur simpelweg op gang en dat maakt de ecosystemen diverser en veerkrachtiger. Daardoor zijn ze sterk genoeg om zich staande te houden, ondanks de aanwezigheid van invasieve exoten. De verhoogde veerkracht verkleint ook de kans dat ecosystemen in de problemen komen door nieuwe invasieve soorten.
De ecosysteemaanpak versus traditioneel regulier beheer; in plaats van een explosieve groei ten koste van de inheemse soorten bij regulier beheer (links) zie je bij de ecosysteemaanpak een moment waarop de dominantie doorbroken wordt en er balans ontstaat (rechts). Een zogenoemde ‘ecologische wapenwedloop’. De invasieve exoot neemt af, de inheemse soorten nemen toe (Figuur: Janneke van de Loop)
Laatste nieuws
Ervaringen met aanpak duizendknoop in beekdalen
Rob van der Burg is ecoloog bij Bosgroep Zuid Nederland en medeverantwoordelijk voor het implementeren, monitoren en evalueren van de ecosysteemaanpak van [...]
ICAIS symposium
Deze week vindt het ICAIS symposium plaats in Halifax, Canada. Op dit symposium staat de nieuwste wetenschappelijke kennis rond aquatische invasieve exoten centraal. [...]
Interessante ontwikkelingen ecosysteemaanpak van Japanse duizendknoop
In bermen lijkt het de goede kant op te gaan met de ecosysteemaanpak van de Japanse duizendknoop. Sinds 2021 volgt Janneke van der Loop [...]